Wybitny lekarz, patriota, społecznik i filantrop, nazywany „Doktorem Marcinem”.

Urodzony 23 czerwca 1800 r. w Poznaniu, gdzie w 1817 r. zdał maturę w Gimnazjum św. Marii Magdaleny. Studiował medycynę w Berlinie. Tam należał do tajnej organizacji „Polonia” i z tego powodu został aresztowany oraz więziony w latach 1822–1823. W 1823 r. uzyskał doktorat z medycyny. Następnie podjął praktykę lekarską w Poznaniu.

W 1830 r., chcąc aktywnie uczestniczyć w ważnych dla Polski wydarzeniach, wziął udział w powstaniu listopadowym. Najpierw służył w kawalerii, a następnie został lekarzem sztabowym. W oddziale Dezyderego Chłapowskiego awansował na stopień kapitana oraz został odznaczony Krzyżem Złotym Orderu „Virtuti Militari”.

Klęska powstania i internowanie żołnierzy w Prusach Wschodnich zaprowadziły go do Kłajpedy, gdzie z niezwykłą ofiarnością walczył z epidemią cholery. Stamtąd uciekł do Wielkiej Brytanii, potem do Francji. W trakcie tego pobytu miał kontakt z emigracją powstańczą i środowiskami medycznymi. Za granicą pogłębiał swoją wiedzę oraz stał się autorytetem w dziedzinie walki z cholerą. W 1833 r. Francuska Akademia Nauk przyznała mu złoty medal za rozprawę o cholerze.

W 1834 r. wrócił do kraju, jednak po przekroczeniu granicy został aresztowany i osadzony w twierdzy w Świdnicy. W 1837 r. podczas epidemii cholery zwolniono go z więzienia na wniosek mieszkańców i władz Poznania. Od tego momentu oprócz praktyki lekarskiej i filantropijnej zaangażował się w pracę na rzecz społeczeństwa.

Jako orędownik pracy organicznej oraz walki o wolność metodami politycznymi i ekonomicznymi angażował się na wielu płaszczyznach. Powołał Spółkę Akcyjną „Bazar” oraz zawiązał Towarzystwo Naukowej Pomocy, które wspierało finansowo zdolnych i niezamożnych uczniów. W późniejszych latach założył Towarzystwo ku Wspieraniu Ubogich i Biednych w Poznaniu, a także pełnił funkcję członka Rady Miejskiej.

Mimo choroby i wyczerpania organizmu, pracował ciężko, bez wytchnienia, ponad siły. Zmarł 6 listopada 1846 r. w Dąbrówce Ludomskiej. Jego pogrzeb w dniu 11 listopada 1846 r. przerodził się w wielką, narodową manifestację, podczas której oddawali mu hołd Polacy, Niemcy, Żydzi oraz najwyższe władze pruskie.

Źródło:

M. Rezler, „Karol Marcinkowski”, Krajowa Agencja Wydawnicza, Poznań 1987.

L. Trzeciakowski, opracowanie własne pt. „Karol Marcinkowski i Jego dzieło”.

Artykuł o Karolu Marcinkowskim w encyklopedii Wikipedia: www.pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Marcinkowski.